ÖZET

Türkiye’de üremeye yardımcı teknolojiler (ÜYT) alanında, evli çiftlerin üreme süreçlerinde üçüncü kişilerin bedenleri ve üreme hücrelerinin kullanılması yasaktır ve bu yasağa uymayanlar birtakım yaptırımlarla cezalandırılmaktadır. Bu nedenle bu makale, Türkiye vatandaşlarının bu yasal yaptırımlardan ve toplumsal dışlanmalardan; yani her türlü cezadan kaçınmak için yasadışı yollara başvurmak ve Weber’in ifadesiyle pratik rasyonel davranış sergilemek durumunda kaldığını iddia etmekte ve bu iddiayı saha bulguları ile desteklemektedir. Bu çalışma, araştırmacının 2018 yılında taşıyıcı anneler, yumurta donörleri ve bu yollarla çocuk sahibi olan aileler ve embriyologlarla yüz yüze gerçekleştirdiği nitel görüşmelerden yola çıkarak, bireylerin çocuk sahibi olamamak veya çocuk sahibi olmak için başka bedenlere ihtiyaç duymaları konusunda yaşadıkları toplumsal baskıya ve/veya çevreleri tarafından küçük düşürülmeye karşı geliştirdikleri pratik-rasyonel yönelimlere odaklanmaktadır.

ABSTRACT

PRACTICAL RATIONAL BEHAVIOR IN RESTRICTED ASSISTED REPRODUCTIVE TECHNOLOGIES

In Turkey, using the third parties’ bodies and gametes in the In Vitro Fertilization processes of married couples is banned and punished via some regulations in the field of ARTs. For this reason, it is claimed and supported by the field results in this paper that Turkish citizens were forced to apply for some ways in order to avoid any kind of punishment such as social exclusion and legal enforcements. This study claims that Turkish citizens are forced to appeal to illegal ways in order to avoid any kind of punishment and are forced to enact in accordance with the practical rationality definition of Weber. This study focuses on practical rational behaviors developed against social pressure and/or humiliation of childless people’s environment about not being able to have children or requiring other bodies in order to have children. This focus of the researcher is supported by qualitative interviews with surrogate mothers, oocyte donors, couples who had their children via these ways and embryologists in 2018.